Hãy để tôi nói thẳng: tôi cực kỳ yêu thích Cuphead. Đây là một trong những tựa game tôi mê mẩn nhất thập kỷ qua, nếu không muốn nói là mọi thời đại. Tôi say đắm gameplay của nó, ngây ngất với phong cách hoạt họa, mê mẩn âm nhạc và ấn tượng sâu sắc với tính thẩm mỹ độc đáo. Trên bàn làm việc của tôi có poster, cốc Cuphead, và tôi đã xem trọn vẹn series hoạt hình trên Netflix.
Vậy đó, tôi “hardcore fan” của Cuphead, và chính vì lẽ đó, tôi cảm thấy hơi buồn khi thực sự không có nhiều tựa game nào thực sự giống nó. Chắc chắn, một số game (mà tôi không tiện nêu tên) đã cố gắng một cách vô vọng để bắt chước phong cách đặc trưng của Cuphead, nhưng thiếu đi tình yêu và sự tận tâm tuyệt đối mà Studio MDHR đã đổ vào kiệt tác của họ, những sản phẩm đó chỉ mang lại cảm giác trống rỗng và hời hợt.
Mặc dù không có game nào là bản sao hoàn hảo của Cuphead trên thị trường, nhưng vẫn tồn tại vô số tựa game có sự tương đồng ở một hoặc nhiều khía cạnh nhất định. Có thể chúng sở hữu gameplay tương đồng, một cam kết tuyệt đối với nghệ thuật, hoặc đơn giản là một “sản phẩm tình yêu” được phát triển với niềm đam mê vô bờ bến.
Cuphead là duy nhất, nhưng nếu bạn giống tôi – người mà Cuphead đã thổi bùng lên tình yêu với nghệ thuật thị giác và cơ chế gameplay tinh xảo – thì đây chính là những tựa game có thể khơi gợi lại cảm xúc đó, giúp bạn tiếp tục hành trình “ép xung kỹ năng” của mình.
8. Gunstar Heroes
Khung Xương Gameplay Định Hình Cho Cuphead
Hai người chơi Gunstar Heroes hợp tác chống lại boss khổng lồ trên Sega Genesis
Nếu chúng ta bàn về những tựa game trực tiếp truyền cảm hứng cho gameplay của Cuphead, và do đó, về bản chất là “giống Cuphead”, thì không thể không nhắc đến huyền thoại run ‘n gun Gunstar Heroes. Nếu Cuphead có cấu trúc màn chơi truyền thống hơn, đan xen giữa platforming và boss, thì nó sẽ càng giống với Gunstar Heroes – một huyền thoại co-op trên cùng một thiết bị – hơn cả những gì chúng ta thấy hiện tại.
Gunstar Heroes là tác phẩm đầu tay của Treasure, một trong những “người hùng thầm lặng” của kỷ nguyên 16-bit, một nhà phát triển nổi tiếng với các tựa game run ‘n gun và những trận đấu boss kỳ quái. Chỉ riêng mô tả đó, bạn đã có thể ngửi thấy “mùi” Cuphead, nhưng không như Cuphead – nơi các màn chơi và boss được tách biệt rõ ràng – Gunstar Heroes sở hữu một vài màn chơi dài, xen kẽ giữa các phân đoạn platforming run ‘n gun và những trận chiến boss trực diện. Một điểm khác biệt lớn so với Cuphead là bạn cần phải thu thập vũ khí trên chiến trường. Kẻ thù sẽ rơi ra một trong số các loại power-up vũ khí, có thể nhặt và kết hợp để tạo ra nhiều kiểu bắn độc đáo. Đây là một lớp chiến lược và độ khó bổ sung, đòi hỏi bạn không chỉ phải đảm bảo có vũ khí tốt nhất cho công việc mà còn phải sống sót đủ lâu để giữ được chúng. Đây chính là một bài toán tối ưu hóa tài nguyên và kỹ năng mà các gamer try-hard chắc chắn sẽ đánh giá cao.
7. Alien Soldier
Kẻ Nắm Giữ Kỷ Lục Trận Chiến Boss
Epsilon Eagle chiến đấu với Wolfgunblood, một boss robot ấn tượng trong Alien Soldier
Một sự thật thú vị: trước khi Cuphead ra mắt, một tựa game khác của Treasure, Alien Soldier, đã nắm giữ Kỷ lục Guinness Thế giới về “Số lượng trận đấu boss nhiều nhất trong một game Run and Gun” với 25 trận chiến boss riêng biệt. Một trong những mục tiêu của Studio MDHR khi phát triển Cuphead là vượt qua kỷ lục đó, và cuối cùng họ đã thành công với 28 boss trong phiên bản gốc.
Thử sức với Alien Soldier chắc chắn là một trải nghiệm đáng giá để bạn hình dung được Studio MDHR đã khao khát điều gì. Tương tự Gunstar Heroes, Alien Soldier là một tựa game run ‘n gun, mặc dù có cấu trúc gần với Cuphead hơn do tập trung nhiều hơn vào các trận đấu boss. Trong vai người lính chính, Epsilon Eagle, bạn có thể chọn bốn trong sáu loại vũ khí khác nhau để trang bị ngay từ đầu game, và có thể bắn theo kiểu tự do di chuyển hoặc cố định vị trí. Epsilon Eagle cũng sở hữu một động tác phản đòn và kỹ năng lướt (dash), tất cả những thứ bạn đã quen thuộc nếu từng chinh phục Cuphead.
Điểm khác biệt rõ ràng nhất so với Cuphead là tính thẩm mỹ của Alien Soldier. Như mọi khi, Treasure đã tung hết chiêu bài cho thiết kế boss của mình, với một số quái vật ngoài hành tinh và robot hoang dã nhất mà bạn từng thấy. Nghiêm túc mà nói, hãy tìm kiếm Wolfgunblood – gã đó thật sự “ngầu lòi”.
6. Contra: Operation Galuga
Huyền Thoại Run ‘N Gun Tái Sinh Hiện Đại
Cảnh gameplay Contra Operation Galuga với nhiều hiệu ứng bắn súng và kẻ thù
Nếu có thêm một “gia vị” nữa trong nồi “lẩu” tạo nên Cuphead, thì đó sẽ là một chút “Contra” tinh tế nhưng không kém phần đáng nể. Contra là một trong những “ông tổ” của thể loại run ‘n gun, chưa kể là một trong những thương hiệu lừng lẫy nhất của Konami, vì vậy hầu hết mọi tựa game run ‘n gun đều có chút “gen” di truyền từ nó, bao gồm cả Cuphead.
Trong khi Contra gốc vẫn rất hay và ổn, thì nếu bạn chỉ muốn trải nghiệm Contra, có nhiều cách hiện đại hơn để đạt được điều đó, chẳng hạn như Contra: Operation Galuga. Operation Galuga là một phiên bản tái hiện hiện đại của các tựa game Contra kinh điển, trong đó tối đa bốn người chơi có thể chạy và bắn xuyên qua rừng rậm và các căn cứ quân sự cơ khí, mang theo những khẩu súng khổng lồ với tầm bắn rộng.
Mỗi người chơi có thể giữ tối đa hai vũ khí và hoán đổi nhanh giữa chúng, mặc dù game cũng giới thiệu cơ chế Overload, cho phép bạn “hy sinh” một vũ khí để giải phóng các khả năng tấn công và hỗ trợ mạnh mẽ. Mặc dù Operation Galuga chủ yếu là một game theo cấp độ, nhưng nó cũng có vô số trận đấu boss khổng lồ, phủ kín màn hình với các kiểu đạn quét rộng và các đòn tấn công hitbox lớn. Giống như trong Cuphead, bạn chỉ có thể chịu ba lần va chạm, mặc dù bạn có thêm mạng, nên về mặt đó thì nó dễ thở hơn một chút. Đây chính là thử thách lý tưởng để game thủ “khai thác tối đa” khả năng di chuyển và phản xạ.
5. Blazing Chrome
Khi Cái Cũ Gặp Cái Mới: Tối Ưu Tốc Độ
Nhân vật trong Blazing Chrome đối đầu với kẻ thù trong bối cảnh cyberpunk
Một phần sự độc đáo của Cuphead khi ra mắt là, cả lúc đó và bây giờ, các tựa game run ‘n gun không còn được đại diện mạnh mẽ như trước nữa. Chỉ bằng cách gợi lại cả phong cách gameplay cũ và phong cách hoạt hình cũ, nó đã tạo ra một tiếng vang lớn. Tuy nhiên, sẽ là thiếu sót nếu cho rằng Cuphead là tựa game run ‘n gun mới duy nhất ra mắt vào khoảng thời gian đó. Ví dụ, không lâu sau, chúng ta có Blazing Chrome.
Tựa game run ‘n gun với đồ họa pixel art này là một sự tôn vinh khá rõ ràng dành cho các kinh điển như Super Contra với một tính thẩm mỹ cyberpunk thậm chí còn “gai góc” hơn bình thường. Bạn chắc chắn sẽ đánh giá cao phong cách này, vì so với Contra hay Cuphead, Blazing Chrome có trường nhìn rộng hơn, cho phép nó có nhiều chiều dọc và độ dốc hơn trong các màn chơi cuộn ngang của mình.
Cả trong các màn chơi và khi đối đầu với các boss lớn của game, bạn sẽ thường xuyên luân chuyển giữa việc sử dụng khẩu súng chuyển đổi chế độ đặc trưng và, một điểm khác biệt, các loại phương tiện khác nhau như giáp nặng và xe bay. Tốc độ của Blazing Chrome khá nhanh so với các tựa game run ‘n gun khác, vì vậy nếu bạn cảm thấy Cuphead hơi chậm chạp, tựa game này có thể “khởi động động cơ” của bạn một cách đúng nghĩa. Nó là một bài kiểm tra tốc độ phản xạ và khả năng thích nghi chiến thuật cực kỳ hiệu quả.
4. Celeste
Đồ Họa Đỉnh Cao, Gameplay Trừng Phạt Kỹ Năng
Madeline né tránh chông nhọn trong một màn chơi platformer đầy thử thách của Celeste
Mặc dù là một tựa game run ‘n gun là yếu tố cốt lõi không thể phủ nhận trong danh tính của Cuphead, đó không phải là thành phần chính duy nhất. Như tôi đã đề cập, một phần khiến tôi say mê tựa game này là tính thẩm mỹ của nó, đặc biệt là hoạt hình vẽ tay gợi nhớ đến phong cách “rubberhose” kinh điển.
Tôi nghĩ bất kỳ tựa game nào kết hợp đồ họa ấn tượng với gameplay đầy thử thách đều có thể được coi là một “anh em không chính thức” của Cuphead, đó là lý do tại sao chúng ta nhắc đến Celeste. Celeste có thể không khó theo cách tương tự Cuphead, vì nó là một tựa platformer trực diện hơn là một game run ‘n gun, nhưng nó mang một “vibe” gameplay tổng thể tương tự.
Celeste xoay quanh việc dần dần hoàn thành các chuỗi platforming và câu đố phức tạp hơn, với một sai sót nhỏ cũng đẩy bạn trở lại điểm checkpoint gần nhất. Trời đất ơi, Cuphead còn sẵn lòng “đá vào ống chân” bạn một cách không thương tiếc, vì vậy cả hai game đều gợi lên một trạng thái “flow state” tập trung cao độ tương tự.
Bên cạnh đó, Celeste cũng thể hiện một sự cống hiến tương tự cho sự xuất sắc trong hoạt hình như Cuphead. Đúng, đó là hoạt hình pixel so với vẽ tay, nhưng hoạt hình vẫn là hoạt hình, và tất cả các hình thức thành tựu trong hoạt hình đều xứng đáng được khen ngợi và trải nghiệm. Đây là một minh chứng cho thấy sự tối ưu nghệ thuật có thể nâng tầm trải nghiệm thử thách như thế nào.
3. Enter The Gungeon
Tất Cả Về Bullet Hell và Tối Ưu Di Chuyển
Hai yếu tố phong cách mà tôi cho rằng Cuphead có điểm chung với Enter the Gungeon là sự nhấn mạnh lớn vào việc kiểm soát “bullet pattern” (mô hình đạn) và một khiếu hài hước rất “dị”. Trong trường hợp của Cuphead, sự hài hước đó đến từ thực tế rằng các phim hoạt hình “rubberhose” ngày xưa đều kỳ cục và uốn éo, trong khi sự hài hước của Gungeon lại có cảm giác kỳ lạ và ngẫu nhiên hơn, nhưng tôi luôn ủng hộ nỗ lực tạo sự “điên rồ” dù ở bất cứ hình thức nào.
Là một tựa game roguelike, Enter the Gungeon có độ khó tương đương Cuphead, chưa kể sự nhấn mạnh tương tự vào khả năng di chuyển để đối phó với các mô hình đạn đó. Cuphead có pha lướt (dash) của mình, tùy chọn được tăng cường bởi lựu đạn khói, phục vụ mục đích tương tự như cơ chế lăn né đạn (bullet-jumping dodge roll) trong Gungeon.
Trong cả hai game, bạn chắc chắn sẽ “chết đi sống lại” rất nhiều, mặc dù, tất nhiên, quãng đường “chạy lại” của Gungeon tự nhiên sẽ dài hơn vì đó là cả một lượt chơi chứ không chỉ một trận chiến. Trở lại chủ đề hài hước, thật thú vị khi nhận ra sự hài hước “hiện đại” của Gungeon có bao nhiêu điểm chung với phong cách “cổ điển” của Cuphead nếu bạn suy nghĩ kỹ. Có một logic điên rồ nhất định xuyên suốt cả hai; việc phóng đe ra khỏi một thùng gỗ cũng hợp lý như việc một củ cà rốt khổng lồ có sức mạnh tâm linh vậy. Đây là một “benchmark” tuyệt vời cho khả năng thích nghi và phản xạ dưới áp lực cao.
2. Mega Man 11
Thêm Một Chút Run ‘N Gun Cho Những Kẻ “Try-Hard”
Mega Man bắn xuyên tường trong một màn chơi đầy hành động của Mega Man 11
Tôi nghĩ Mega Man về mặt kỹ thuật được coi là một tựa game run ‘n gun, vì có rất nhiều cả chạy và bắn, mặc dù tôi chưa bao giờ thực sự xếp nó vào thể loại đó một cách rõ ràng. Mật độ kẻ thù giảm trong suốt series, cũng như việc thiếu khả năng nhắm bắn tám hướng (ngoại trừ Mega Man & Bass) khiến nó có cảm giác khác biệt nhiều so với Cuphead, mặc dù tôi nghĩ vẫn có đủ sự tương đồng giữa cả hai để đáng chú ý. Mega Man 11, chẳng hạn, có vô số màn platforming khó khăn và các trận đấu boss độc đáo.
Hệ thống vũ khí biến đổi đặc trưng của series cho phép bạn hoán đổi giữa các vũ khí từ Robot Masters bị đánh bại một cách nhanh chóng, cho dù bạn đang cố gắng khai thác điểm yếu hay chỉ muốn một kiểu bắn khác. Phù hợp hơn với các dấu ấn gameplay của Cuphead là hệ thống Double Gear của Mega Man 11, với nó bạn có thể tạm thời tăng sức mạnh tấn công hoặc tốc độ di chuyển của Mega Man để gây sát thương lớn hoặc thực hiện các pha thoát hiểm nhanh chóng.
Nếu bạn chơi Cuphead và Mega Man 11 liên tiếp, bạn chắc chắn sẽ cảm nhận được sự khác biệt, nhưng đồng thời, cả hai đều có “tia lửa” rất đặc trưng của các kỷ nguyên gaming đã qua. Tôi nghĩ đó là một trường hợp thử nghiệm thú vị về cách các khung genre tương tự có thể đi theo các con đường phát triển khác nhau. Đây là một “benchmark” cổ điển về khả năng điều khiển nhân vật và tối ưu hóa chuỗi combo.
1. Hollow Knight
Dự Án Đam Mê Ngang Tầm, Tối Ưu Từng Pixel
Kỵ Sĩ rỗng thực hiện pha dash né đòn trong Hollow Knight, một tựa Metroidvania cuốn hút
Như tôi đã đề cập ở phần mở bài, một trong những điều lớn nhất thu hút tôi đến với Cuphead là thực tế nó là một dự án đam mê không thể phủ nhận của những người tạo ra nó. Đó là một tựa game chứa đựng tình yêu nghệ thuật thuần túy chảy tràn, và điều đó thể hiện rất rõ ràng cả trong cách nó trông và cách nó chơi.
Tôi có thể nghĩ đến một vài tựa game khác đã thu hút tôi theo một cách tương tự, mặc dù trong số đó, một trong những cái tên đầu tiên bật ra trong tâm trí tôi là Hollow Knight. Quá trình phát triển của cả Cuphead và Hollow Knight bắt đầu vào khoảng cùng thời gian đầu những năm 2010, cả hai đều là những dự án đam mê độc lập với quá trình phát triển đôi chút gập ghềnh và không chắc chắn, trước khi cả hai cuối cùng ra mắt và nhận được gần như sự hoan nghênh toàn cầu vào năm 2017. Chúng giống như những tựa game indie “bảo trợ” của năm đó, bằng chứng rõ ràng rằng một vài người điên rồ có thể tạo ra điều gì đó đẹp đẽ.
Trong khi Hollow Knight và Cuphead có thể đại diện cho các thể loại game hoàn toàn khác nhau, chúng có những điểm tương đồng cả về độ khó tổng thể của gameplay, cũng như kỹ năng mà thế giới của chúng được xây dựng. Tôi sẽ hiểu nếu bạn không quan tâm đến việc chơi Hollow Knight nếu bạn chủ yếu thích Cuphead vì gameplay, nhưng tôi nghĩ bất cứ ai đánh giá cao game ở cấp độ phát triển đều nên chơi cả hai. Đây chính là minh chứng cho việc tối ưu trải nghiệm và chiều sâu lore có thể nâng tầm một tựa game đến mức nào.
Kết lại, dù bạn là một game thủ chuyên nghiệp tìm kiếm những “thử thách tử thần” để “ép xung” kỹ năng, hay một người yêu nghệ thuật game muốn chiêm ngưỡng những tác phẩm được xây dựng bằng cả đam mê, danh sách này chắc chắn sẽ không làm bạn thất vọng. Từ những màn run ‘n gun tốc độ cao yêu cầu phản xạ cực đỉnh, đến những thế giới platforming và metroidvania ẩn chứa chiều sâu đáng kinh ngạc, mỗi tựa game đều mang trong mình một “chất” riêng, một tinh thần tương đồng với Cuphead – đó là sự tận tâm tuyệt đối cho trải nghiệm người chơi và một mức độ thử thách không khoan nhượng.
Vậy, bạn đã sẵn sàng “khai thác tối đa” tiềm năng của mình và chinh phục những đỉnh cao mới chưa? Hãy chia sẻ tựa game nào trong danh sách này khiến bạn “ngứa tay” nhất, hoặc gợi ý thêm những “benchmark” khác mà bạn nghĩ rằng cộng đồng gamer Việt nên thử sức ở phần bình luận bên dưới nhé!
